Autenhausen: Unterschied zwischen den Versionen
Keine Bearbeitungszusammenfassung |
|||
| (32 dazwischenliegende Versionen von 3 Benutzern werden nicht angezeigt) | |||
| Zeile 2: | Zeile 2: | ||
|colspan=2 style="text-align:center; background:#EAECF0;"|'''Jüdischer Friedhof Aufseß''' | |colspan=2 style="text-align:center; background:#EAECF0;"|'''Jüdischer Friedhof Aufseß''' | ||
|- | |- | ||
|colspan=2 | | |colspan=2 |[[Datei:Überblicksbild JF Autenhausen (2).JPG|zentriert|mini|Friedhof Autenhausen (Aufnahme: Wolfgang Hegel, 08/2025)]] | ||
|- | |- | ||
|colspan=2 style="text-align:center; background:#EAECF0;"|<u>'''Ist-Zustand'''</u> | |colspan=2 style="text-align:center; background:#EAECF0;"|<u>'''Ist-Zustand'''</u> | ||
|- | |- | ||
|style="width:82px;" |Bundesland | |style="width:82px;" |Bundesland | ||
| | |Bayern | ||
|- | |- | ||
|Regierungsbezirk | |Regierungsbezirk | ||
| | |Oberfranken | ||
|- | |- | ||
|Landkreis | |Landkreis | ||
| | |Coburg | ||
|- | |- | ||
|Kommune | |Kommune | ||
| | |Seßlach | ||
|- | |- | ||
|Lage | |Lage | ||
| | |ca. 300m südöstlich von Autenhausen | ||
Lat: 50.234945726685595 | |||
Long: 10.786210023641168 | |||
|- | |- | ||
|Fläche | |Fläche | ||
| | |ca. 3.700 m² | ||
|- | |- | ||
|Zustand | |Zustand | ||
| | |Gepflegt (2025) | ||
|- | |- | ||
|Grabsteine vorhanden | |Grabsteine vorhanden | ||
| | |100 (2025) | ||
|- | |- | ||
|Schändung | |Schändung | ||
| | |1929, 1933-1945 | ||
|- | |- | ||
|Adresse | |Adresse | ||
| | | - | ||
|- | |- | ||
|Anfahrt | |Anfahrt | ||
| | |Erreichbar über Feldweg, Abzweig von Lindenstraße | ||
|- | |- | ||
|In Besitz von | |In Besitz von | ||
| | |Landesverband der Israelitischen Kultusgemeinden in Bayern | ||
|- | |- | ||
|Gepflegt durch | |Gepflegt durch | ||
| | |Privatperson im Auftrag des Landesverbandes | ||
|- | |- | ||
|colspan=2 style="text-align:center; background:#EAECF0;" |<u>'''Historische Grunddaten'''</u> | |colspan=2 style="text-align:center; background:#EAECF0;" |<u>'''Historische Grunddaten'''</u> | ||
|- | |- | ||
|Eingerichtet | |Eingerichtet | ||
| | |1832/33 | ||
|- | |- | ||
|Belegt seit | |Belegt seit | ||
| | |1835 (Nachweis erster lesbarer Grabstein) | ||
|- | |- | ||
|Belegt bis | |Belegt bis | ||
| | |1917 | ||
|- | |- | ||
|Belegt bis (Details) | |Belegt bis (Details) | ||
| | |[[Autenhausen/aut-0043|Seligmann Gutmann]], gest. 1917 | ||
|- | |- | ||
|Belegt durch | |Belegt durch | ||
| | |Überwiegend Gemeinde Autenhausen, vereinzelt Coburg | ||
|- | |- | ||
|Ältester lesbarer Stein | |Ältester lesbarer Stein | ||
| | |[[Autenhausen/aut-0033|Samuel Schmu'el Stern]], gest. 1834 | ||
|- | |- | ||
|Jüngster lesbarer Stein | |Jüngster lesbarer Stein | ||
| | |[[Autenhausen/aut-0043|Seligmann Gutmann]], gest. 1917 | ||
|- | |- | ||
|colspan=2 style="text-align:center; background:#EAECF0;"|'''Friedhofsplan''' | |colspan=2 style="text-align:center; background:#EAECF0;"|'''Friedhofsplan''' | ||
|- | |- | ||
|colspan=2 |[[Datei:Autenhausen-Plan-Friedhof.jpg|mini]] | |colspan=2 |[[Datei:Autenhausen-Plan-Friedhof.jpg|mini|Umzeichnung (10/2025) des Plans des jüdischen Friedhofs Autenhausen (umgezeichnet nach dem Vermessungsplan des Bayerischen Landesamts für Denkmalpflege und ergänzt)]] | ||
|} | |} | ||
Autenhausen wurde bereits 956 erstmals urkundlich erwähnt, die erste Ansiedlung dürfte jedoch schon im 8. Jahrhundert gewesen sein. Das Dorf mit seinen knapp 280 Einwohnerinnen und Einwohnern liegt im Norden des Bundeslands Bayern an der Grenze zu Thüringen. Autenhausen ist seit 1978 ein Stadtteil von Seßlach im Landkreis Coburg in Oberfranken. | |||
== Jüdischer Friedhof Autenhausen == | == Jüdischer Friedhof Autenhausen == | ||
Der jüdische Friedhof liegt ca. 300m südöstlich des Dorfes Autenhausen. Laut Quellen wurde er 1832/33 begründet. 1874 bis 1876 wurde er auf die dreifache Fläche vergrößert und massiv ummauert, zuvor hatte er nur die heute nördliche Hälfte umfasst. 1929/32 wurde die Friedhofsfläche erneut reduziert auf die heutige Fläche von ca. 3.700 m². | |||
Der älteste heute lesbare Grabstein (Samuel Schmuel Stern) stammt aus dem Jahr 1835. Die letzte Person (Seligmann Gutmann) wurde im Jahr 1917 beigesetzt. Heute sind 94 Grabsteine und 6 Fragmente bzw. steinerne Strukturen im Boden erhalten. | |||
Der Begräbnisplatz wurde nicht stringent chronologisch belegt. Bestattet wurde in Einzelgräbern. Die dort Beerdigten stammten fast alle aus Autenhausen. Nur wenige dort Begrabene kamen aus Coburg. | |||
In Autenhausen sind die Vorderseiten und manchmal auch die Rückseiten und Seiten mit Inschriften versehen. Die Inschriften sind mehrheitlich auf Hebräisch geschrieben, gelegentlich sind zusätzlich deutsche Inschriften zu finden. | |||
Die Lesbarkeit der Grabsteine variiert mit deren Alter und Verwitterungsgrad, aber auch mit ihrem Material. Wie in Oberfranken üblich, wurde bis ins 20. Jahrhundert vor allem der regional verfügbare Sandstein für die Grabsteine verwendet. Heute sind 82 Grabsteine vollständig oder nahezu vollständig lesbar. | |||
Verdient gemacht um die Sichtbarmachung, Erforschung und Betreuung des Friedhofs hat sich das Team „JA Jüdisches Autenhausen 1667-1923“ bestehend aus Manuel Gruber, Andreas Gsänger, Dr. Hubertus Habel, Carsten Höllein, Manfred Kellner, Andreas Morgenroth, Gaby Schuller, Josef Starkl und Stephanie Voit. Für ihre kenntnisreiche ehrenamtliche Arbeit seit vielen Jahren gilt ihnen herzlicher Dank. | |||
== Quellen und Literatur == | |||
Hilfreich für die Dokumentation ist die Einbindung von historischen Quellen. Für die Dokumentation des Jüdischen Friedhofs Autenhausen wurden von Dr. Hubertus Habel und Gaby Schuller mehrere Quellen in ein [[Autenhausen/Register|Register]] überführt. Der älteste Eintrag stammt aus dem Jahr 1812. | |||
Eine Besonderheit, die auch aus der guten Quellenlage über die jüdische Gemeinschaft in Autenhausen resultiert, ist die ungewöhnlich hohe Anzahl an Varianten bei Personennamen. Bei der Dokumentation des Jüdischen Friedhofs wurden die Namensvarianten von den Projektbearbeiterinnen und -bearbeitern berücksichtigt und abgebildet. | |||
Des weiteren wurden die folgende Literatur und weitere Quellen herangezogen: | |||
* Dokumentation des Friedhofs Autenhausen im MediaWiki für das Projekt Jüdische Friedhöfe in Franken. | |||
* Klaus Guth, Jüdische Landgemeinden in Oberfranken (1800-1942). Ein historisch-topographisches Handbuch, 1988, S. 103-109. | |||
* Alemannia Judaica, [https://www.alemannia-judaica.de/autenhausen_friedhof.htm Autenhausen Jüdischer Friedhof.] (zuletzt eingesehen am 06.10.2025) | |||
* Recherchen der Arbeitsgruppe „JA Jüdisches Autenhausen 1667-1923“. | |||
* Hubertus Habel, "Haus der Ewigkeit" von Autenhausen (Infopult am Friedhof), Autenhausen 2023. | |||
* Hubertus Habel, "Haus der Ewigkeit": Sterben und Begräbnis am "Bet Olam" (Ausstellung JA Jüdisches Autenhausen 1667 - 1923, Rollup 5), Autenhausen 2023. | |||
== Anmerkung zur folgenden Tabelle == | |||
Die Nummerierung der Tabelle (Spalte 1 LfD-Nummer, bzw. die Nummern "aut-xxxx") entspricht der Nummerierung, wie sie vom Bayerischen Landesamt für Denkmalpflege bei der Vermessung des Friedhofs für alle vorhandenen Steine und Steinreste vergeben wurde. Zwei steinerne Strukturen im Boden wurden nach der Vermessung durch das Landesamt entdeckt. Ihnen wurden, orientiert an der bestehenden Nummerierung, die Nummern aut-0001a und aut-0028a zugewiesen. | |||
Die Umzeichnung (10/2025) wurde auf der Grundlage des Plans des Bayerischen Landesamt für Denkmalpflege erstellt und anhand der Erkenntnisse der Erforschung des Friedhofs im Rahmen dieses Projektes ergänzt. | |||
Für Autenhausen ist kein historischer Belegungsplan überliefert, jedoch weisen die Steine großteils eine Nummerierung auf. Diese wird in Spalte 2 der Tabelle („Alte Zählung“) der Nummerierung des Landesamtes zugeordnet. Wann genau diese Nummerierung an den Steinen angebracht wurde, ist nicht überliefert. Vereinzelt ist die alte Nummerierung auf den Steinen nicht mehr zu sehen, soweit möglich wurde sie anhand der umgebenden Steine ermittelt und zugeordnet. | |||
== Grabsteine == | == Grabsteine == | ||
{| class="wikitable sortable" style="style=" | {{sticky header}} | ||
|+ | {| class="wikitable sortable sticky-header" style="style=" | ||
|+ | |||
!LfD-Nummer | !LfD-Nummer | ||
!Alte Zählung | !Alte Zählung | ||
! | !Bild- material | ||
!Grabtyp | !Grabtyp | ||
!Inschrift/Übers. | !Inschrift/Übers. | ||
| Zeile 97: | Zeile 130: | ||
|[[Autenhausen/aut-0001|aut-0001]] | |[[Autenhausen/aut-0001|aut-0001]] | ||
|78 | |78 | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Keine Inschrift erkennbar | |Keine Inschrift erkennbar | ||
| Zeile 104: | Zeile 137: | ||
| - | | - | ||
|- | |- | ||
|[[aut-0001a]] | |[[Autenhausen/aut-0001a|aut-0001a]] | ||
|77 | |77 | ||
|Foto | |Foto | ||
| Zeile 115: | Zeile 148: | ||
|[[Autenhausen/aut-0002|aut-0002]] | |[[Autenhausen/aut-0002|aut-0002]] | ||
|76 | |76 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
|Inschrift kaum lesbar | |Inschrift kaum lesbar | ||
| Zeile 124: | Zeile 157: | ||
|[[Autenhausen/aut-0003|aut-0003]] | |[[Autenhausen/aut-0003|aut-0003]] | ||
|75 | |75 | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Inschrift teilweise lesbar | |Inschrift teilweise lesbar | ||
| Zeile 133: | Zeile 166: | ||
|[[Autenhausen/aut-0004|aut-0004]] | |[[Autenhausen/aut-0004|aut-0004]] | ||
|74 | |74 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 142: | Zeile 175: | ||
|[[Autenhausen/aut-0005|aut-0005]] | |[[Autenhausen/aut-0005|aut-0005]] | ||
|73 | |73 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Moses Strauß | |Moses Mosche Strauß | ||
|1880 | |1880 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 151: | Zeile 184: | ||
|[[Autenhausen/aut-0006|aut-0006]] | |[[Autenhausen/aut-0006|aut-0006]] | ||
|72 | |72 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 160: | Zeile 193: | ||
|[[Autenhausen/aut-0007|aut-0007]] | |[[Autenhausen/aut-0007|aut-0007]] | ||
|71 | |71 | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Inschrift kaum lesbar | |Inschrift kaum lesbar | ||
| Zeile 169: | Zeile 202: | ||
|[[Autenhausen/aut-0008|aut-0008]] | |[[Autenhausen/aut-0008|aut-0008]] | ||
|70 | |70 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
|Inschrift kaum lesbar | |Inschrift kaum lesbar | ||
| Zeile 178: | Zeile 211: | ||
|[[Autenhausen/aut-0009|aut-0009]] | |[[Autenhausen/aut-0009|aut-0009]] | ||
|69 | |69 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 187: | Zeile 220: | ||
|[[Autenhausen/aut-0010|aut-0010]] | |[[Autenhausen/aut-0010|aut-0010]] | ||
|68 | |68 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Meier | |Meier Samuel Friedmann | ||
|1878 | |1878 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 196: | Zeile 229: | ||
|[[Autenhausen/aut-0011|aut-0011]] | |[[Autenhausen/aut-0011|aut-0011]] | ||
|11 | |11 | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Keine Inschrift erkennbar | |Keine Inschrift erkennbar | ||
| Zeile 205: | Zeile 238: | ||
|[[Autenhausen/aut-0012|aut-0012]] | |[[Autenhausen/aut-0012|aut-0012]] | ||
|10 | |10 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Moses Friedmann | |Moses Mosche Friedmann | ||
|1855 | |1855 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 214: | Zeile 247: | ||
|[[Autenhausen/aut-0013|aut-0013]] | |[[Autenhausen/aut-0013|aut-0013]] | ||
|9 | |9 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 223: | Zeile 256: | ||
|[[Autenhausen/aut-0014|aut-0014]] | |[[Autenhausen/aut-0014|aut-0014]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Babette Beile Freund, geb. Hellmann | |Babette Beile Freund, geb. Hellmann | ||
| | | 1853 | ||
| - | | - | ||
|- | |- | ||
|[[Autenhausen/aut-0015|aut-0015]] | |[[Autenhausen/aut-0015|aut-0015]] | ||
|8 | |8 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| | |Beile, Tochter des Awraham haLewi | ||
|1873 | |1873 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 241: | Zeile 274: | ||
|[[Autenhausen/aut-0016|aut-0016]] | |[[Autenhausen/aut-0016|aut-0016]] | ||
|7 | |7 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 250: | Zeile 283: | ||
|[[Autenhausen/aut-0017|aut-0017]] | |[[Autenhausen/aut-0017|aut-0017]] | ||
|16 | |16 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Elieser | |Elieser, Sohn des Torakundigen Ja'akow | ||
| - | | - | ||
| - | | - | ||
| Zeile 259: | Zeile 292: | ||
|[[Autenhausen/aut-0018|aut-0018]] | |[[Autenhausen/aut-0018|aut-0018]] | ||
|6 | |6 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Heß Samuel Friedmann | |Heß Samuel Chiskija Friedmann | ||
|1852 | |1852 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 268: | Zeile 301: | ||
|[[Autenhausen/aut-0019|aut-0019]] | |[[Autenhausen/aut-0019|aut-0019]] | ||
|5 | |5 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 277: | Zeile 310: | ||
|[[Autenhausen/aut-0020|aut-0020]] | |[[Autenhausen/aut-0020|aut-0020]] | ||
|4 | |4 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 286: | Zeile 319: | ||
|[[Autenhausen/aut-0021|aut-0021]] | |[[Autenhausen/aut-0021|aut-0021]] | ||
|3 | |3 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 295: | Zeile 328: | ||
|[[Autenhausen/aut-0022|aut-0022]] | |[[Autenhausen/aut-0022|aut-0022]] | ||
|2 | |2 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Heß Hirsch Mannes Strauß | |Heß Hirsch Mannes Naftali Strauß | ||
|1848 | |1848 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 304: | Zeile 337: | ||
|[[Autenhausen/aut-0023|aut-0023]] | |[[Autenhausen/aut-0023|aut-0023]] | ||
|1 | |1 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Heß Löw Friedmann | |Heß Löw Chiskija Friedmann | ||
|1848 | |1848 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 313: | Zeile 346: | ||
|[[Autenhausen/aut-0024|aut-0024]] | |[[Autenhausen/aut-0024|aut-0024]] | ||
|86 | |86 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 322: | Zeile 355: | ||
|[[Autenhausen/aut-0025|aut-0025]] | |[[Autenhausen/aut-0025|aut-0025]] | ||
|85 | |85 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
|Nur noch deutsche Inschrift auf Rückseite vorhanden | |Nur noch deutsche Inschrift auf Rückseite vorhanden | ||
| Zeile 331: | Zeile 364: | ||
|[[Autenhausen/aut-0026|aut-0026]] | |[[Autenhausen/aut-0026|aut-0026]] | ||
|84 | |84 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 340: | Zeile 373: | ||
|[[Autenhausen/aut-0027|aut-0027]] | |[[Autenhausen/aut-0027|aut-0027]] | ||
|83 | |83 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 349: | Zeile 382: | ||
|[[Autenhausen/aut-0028|aut-0028]] | |[[Autenhausen/aut-0028|aut-0028]] | ||
|81 | |81 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 356: | Zeile 389: | ||
| - | | - | ||
|- | |- | ||
|[[aut-0028a]] | |[[Autenhausen/aut-0028a|aut-0028a]] | ||
|80 | |80 | ||
|Foto | |Foto | ||
| Zeile 367: | Zeile 400: | ||
|[[Autenhausen/aut-0029|aut-0029]] | |[[Autenhausen/aut-0029|aut-0029]] | ||
|79 | |79 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 376: | Zeile 409: | ||
|[[Autenhausen/aut-0030|aut-0030]] | |[[Autenhausen/aut-0030|aut-0030]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Bella Beile Strauß | |Bella Beile Strauß | ||
| | | 1891 | ||
| - | | - | ||
|- | |- | ||
|[[Autenhausen/aut-0031|aut-0031]] | |[[Autenhausen/aut-0031|aut-0031]] | ||
|22 | |22 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 394: | Zeile 427: | ||
|[[Autenhausen/aut-0032|aut-0032]] | |[[Autenhausen/aut-0032|aut-0032]] | ||
|21 | |21 | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Fast keine Inschrift erkennbar | |Fast keine Inschrift erkennbar | ||
| Zeile 403: | Zeile 436: | ||
|[[Autenhausen/aut-0033|aut-0033]] | |[[Autenhausen/aut-0033|aut-0033]] | ||
|20 | |20 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Samuel Stern | |Samuel Schmu'el Stern | ||
| 1834 | | 1834 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 412: | Zeile 445: | ||
|[[Autenhausen/aut-0034|aut-0034]] | |[[Autenhausen/aut-0034|aut-0034]] | ||
|19 | |19 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 421: | Zeile 454: | ||
|[[Autenhausen/aut-0035|aut-0035]] | |[[Autenhausen/aut-0035|aut-0035]] | ||
|18 | |18 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 430: | Zeile 463: | ||
|[[Autenhausen/aut-0036|aut-0036]] | |[[Autenhausen/aut-0036|aut-0036]] | ||
|17 | |17 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 439: | Zeile 472: | ||
|[[Autenhausen/aut-0037|aut-0037]] | |[[Autenhausen/aut-0037|aut-0037]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 448: | Zeile 481: | ||
|[[Autenhausen/aut-0038|aut-0038]] | |[[Autenhausen/aut-0038|aut-0038]] | ||
|15 | |15 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Jetta Jetka Jetha Stern | |Jetta Jetka Jetha Stern,geb. Scholi | ||
|1836 | |1836 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 457: | Zeile 490: | ||
|[[Autenhausen/aut-0039|aut-0039]] | |[[Autenhausen/aut-0039|aut-0039]] | ||
|14 | |14 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Jakob Meyer Freund | |Jakob Meyer Freund | ||
| | | 1837 | ||
| - | | - | ||
|- | |- | ||
|[[Autenhausen/aut-0040|aut-0040]] | |[[Autenhausen/aut-0040|aut-0040]] | ||
|13 | |13 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Samuel Heß Friedmann | |Samuel Heß Schmu'el Friedmann | ||
|1837 | |1837 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 475: | Zeile 508: | ||
|[[Autenhausen/aut-0041|aut-0041]] | |[[Autenhausen/aut-0041|aut-0041]] | ||
|12 | |12 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Löb Löw Friedmann | |Löb Löw Jehuda Friedmann | ||
|1838 | |1838 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 484: | Zeile 517: | ||
|[[Autenhausen/aut-0042|aut-0042]] | |[[Autenhausen/aut-0042|aut-0042]] | ||
|95 | |95 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
|Schrifttafel fehlt | |Schrifttafel fehlt | ||
| Zeile 493: | Zeile 526: | ||
|[[Autenhausen/aut-0043|aut-0043]] | |[[Autenhausen/aut-0043|aut-0043]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Seligmann Gutmann | |Seligmann Jitzchak Gutmann | ||
|1917 | |1917 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 502: | Zeile 535: | ||
|[[Autenhausen/aut-0044|aut-0044]] | |[[Autenhausen/aut-0044|aut-0044]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 511: | Zeile 544: | ||
|[[Autenhausen/aut-0045|aut-0045]] | |[[Autenhausen/aut-0045|aut-0045]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 520: | Zeile 553: | ||
|[[Autenhausen/aut-0046|aut-0046]] | |[[Autenhausen/aut-0046|aut-0046]] | ||
|91 | |91 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
|Schrifttafel fehlt | |Schrifttafel fehlt | ||
| Zeile 529: | Zeile 562: | ||
|[[Autenhausen/aut-0047|aut-0047]] | |[[Autenhausen/aut-0047|aut-0047]] | ||
|90 | |90 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
|Schrifttafel fehlt | |Schrifttafel fehlt | ||
| Zeile 538: | Zeile 571: | ||
|[[Autenhausen/aut-0048|aut-0048]] | |[[Autenhausen/aut-0048|aut-0048]] | ||
|89 | |89 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 547: | Zeile 580: | ||
|[[Autenhausen/aut-0049|aut-0049]] | |[[Autenhausen/aut-0049|aut-0049]] | ||
|88 | |88 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 556: | Zeile 589: | ||
|[[Autenhausen/aut-0050|aut-0050]] | |[[Autenhausen/aut-0050|aut-0050]] | ||
|87 | |87 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 565: | Zeile 598: | ||
|[[Autenhausen/aut-0051|aut-0051]] | |[[Autenhausen/aut-0051|aut-0051]] | ||
|31 | |31 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 574: | Zeile 607: | ||
|[[Autenhausen/aut-0052|aut-0052]] | |[[Autenhausen/aut-0052|aut-0052]] | ||
|30 | |30 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 583: | Zeile 616: | ||
|[[Autenhausen/aut-0053|aut-0053]] | |[[Autenhausen/aut-0053|aut-0053]] | ||
|29 | |29 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 592: | Zeile 625: | ||
|[[Autenhausen/aut-0054|aut-0054]] | |[[Autenhausen/aut-0054|aut-0054]] | ||
|28 | |28 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 601: | Zeile 634: | ||
|[[Autenhausen/aut-0055|aut-0055]] | |[[Autenhausen/aut-0055|aut-0055]] | ||
|27 | |27 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 610: | Zeile 643: | ||
|[[Autenhausen/aut-0056|aut-0056]] | |[[Autenhausen/aut-0056|aut-0056]] | ||
|26 | |26 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Mannes Strauß | |Mannes Menachem Strauß | ||
|1844 | |1844 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 619: | Zeile 652: | ||
|[[Autenhausen/aut-0057|aut-0057]] | |[[Autenhausen/aut-0057|aut-0057]] | ||
|25 | |25 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Ella Schüler | |Ella Schüler, geb. Bärlein Moses | ||
|1846 | |1846 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 628: | Zeile 661: | ||
|[[Autenhausen/aut-0058|aut-0058]] | |[[Autenhausen/aut-0058|aut-0058]] | ||
|24 | |24 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Jacobina Strauß | |Jacobina Jochet Strauß | ||
|1847 | |1847 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 637: | Zeile 670: | ||
|[[Autenhausen/aut-0059|aut-0059]] | |[[Autenhausen/aut-0059|aut-0059]] | ||
|23 | |23 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Clara Friedmann, geb. Rosenberg | |Clara Klehrle Friedmann, geb. Rosenberg | ||
|1847 | |1847 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 646: | Zeile 679: | ||
|[[Autenhausen/aut-0060|aut-0060]] | |[[Autenhausen/aut-0060|aut-0060]] | ||
|41 | |41 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 655: | Zeile 688: | ||
|[[Autenhausen/aut-0061|aut-0061]] | |[[Autenhausen/aut-0061|aut-0061]] | ||
|40 | |40 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 664: | Zeile 697: | ||
|[[Autenhausen/aut-0062|aut-0062]] | |[[Autenhausen/aut-0062|aut-0062]] | ||
|39 | |39 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 673: | Zeile 706: | ||
|[[Autenhausen/aut-0063|aut-0063]] | |[[Autenhausen/aut-0063|aut-0063]] | ||
|38 | |38 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 682: | Zeile 715: | ||
|[[Autenhausen/aut-0064|aut-0064]] | |[[Autenhausen/aut-0064|aut-0064]] | ||
|37 | |37 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 691: | Zeile 724: | ||
|[[Autenhausen/aut-0065|aut-0065]] | |[[Autenhausen/aut-0065|aut-0065]] | ||
|36 | |36 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 700: | Zeile 733: | ||
|[[Autenhausen/aut-0066|aut-0066]] | |[[Autenhausen/aut-0066|aut-0066]] | ||
|35 | |35 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 709: | Zeile 742: | ||
|[[Autenhausen/aut-0067|aut-0067]] | |[[Autenhausen/aut-0067|aut-0067]] | ||
|34 | |34 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 718: | Zeile 751: | ||
|[[Autenhausen/aut-0068|aut-0068]] | |[[Autenhausen/aut-0068|aut-0068]] | ||
|33 | |33 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 727: | Zeile 760: | ||
|[[Autenhausen/aut-0069|aut-0069]] | |[[Autenhausen/aut-0069|aut-0069]] | ||
|32 | |32 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 735: | Zeile 768: | ||
|- | |- | ||
|[[Autenhausen/aut-0070|aut-0070]] | |[[Autenhausen/aut-0070|aut-0070]] | ||
|o.Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 745: | Zeile 778: | ||
|[[Autenhausen/aut-0071|aut-0071]] | |[[Autenhausen/aut-0071|aut-0071]] | ||
|53 | |53 | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Inschrift kaum lesbar | |Inschrift kaum lesbar | ||
| Zeile 754: | Zeile 787: | ||
|[[Autenhausen/aut-0072|aut-0072]] | |[[Autenhausen/aut-0072|aut-0072]] | ||
|52 | |52 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 763: | Zeile 796: | ||
|[[Autenhausen/aut-0073|aut-0073]] | |[[Autenhausen/aut-0073|aut-0073]] | ||
|51 | |51 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Esther Friedmann | |Esther Friedmann | ||
|1867 | |1867 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 772: | Zeile 805: | ||
|[[Autenhausen/aut-0074|aut-0074]] | |[[Autenhausen/aut-0074|aut-0074]] | ||
|50 | |50 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 781: | Zeile 814: | ||
|[[Autenhausen/aut-0075|aut-0075]] | |[[Autenhausen/aut-0075|aut-0075]] | ||
|49 | |49 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 790: | Zeile 823: | ||
|[[Autenhausen/aut-0076|aut-0076]] | |[[Autenhausen/aut-0076|aut-0076]] | ||
|48 | |48 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 799: | Zeile 832: | ||
|[[Autenhausen/aut-0077|aut-0077]] | |[[Autenhausen/aut-0077|aut-0077]] | ||
|47 | |47 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Judas Friedmann | |Judas Peretz Jehuda Friedmann | ||
|1866 | |1866 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 808: | Zeile 841: | ||
|[[Autenhausen/aut-0078|aut-0078]] | |[[Autenhausen/aut-0078|aut-0078]] | ||
|46 | |46 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 817: | Zeile 850: | ||
|[[Autenhausen/aut-0079|aut-0079]] | |[[Autenhausen/aut-0079|aut-0079]] | ||
|45 | |45 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 826: | Zeile 859: | ||
|[[Autenhausen/aut-0080|aut-0080]] | |[[Autenhausen/aut-0080|aut-0080]] | ||
|44 | |44 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 835: | Zeile 868: | ||
|[[Autenhausen/aut-0081|aut-0081]] | |[[Autenhausen/aut-0081|aut-0081]] | ||
|43 | |43 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 844: | Zeile 877: | ||
|[[Autenhausen/aut-0082|aut-0082]] | |[[Autenhausen/aut-0082|aut-0082]] | ||
|42 | |42 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 853: | Zeile 886: | ||
|[[Autenhausen/aut-0083|aut-0083]] | |[[Autenhausen/aut-0083|aut-0083]] | ||
|67 | |67 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 862: | Zeile 895: | ||
|[[Autenhausen/aut-0084|aut-0084]] | |[[Autenhausen/aut-0084|aut-0084]] | ||
|66 | |66 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 871: | Zeile 904: | ||
|[[Autenhausen/aut-0085|aut-0085]] | |[[Autenhausen/aut-0085|aut-0085]] | ||
|65 | |65 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 880: | Zeile 913: | ||
|[[Autenhausen/aut-0086|aut-0086]] | |[[Autenhausen/aut-0086|aut-0086]] | ||
|64 | |64 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 889: | Zeile 922: | ||
|[[Autenhausen/aut-0087|aut-0087]] | |[[Autenhausen/aut-0087|aut-0087]] | ||
|63 | |63 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 898: | Zeile 931: | ||
|[[Autenhausen/aut-0088|aut-0088]] | |[[Autenhausen/aut-0088|aut-0088]] | ||
|62 | |62 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 907: | Zeile 940: | ||
|[[Autenhausen/aut-0089|aut-0089]] | |[[Autenhausen/aut-0089|aut-0089]] | ||
|61 | |61 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 916: | Zeile 949: | ||
|[[Autenhausen/aut-0090|aut-0090]] | |[[Autenhausen/aut-0090|aut-0090]] | ||
|60 | |60 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 925: | Zeile 958: | ||
|[[Autenhausen/aut-0091|aut-0091]] | |[[Autenhausen/aut-0091|aut-0091]] | ||
|59 | |59 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 934: | Zeile 967: | ||
|[[Autenhausen/aut-0092|aut-0092]] | |[[Autenhausen/aut-0092|aut-0092]] | ||
|58 | |58 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 943: | Zeile 976: | ||
|[[Autenhausen/aut-0093|aut-0093]] | |[[Autenhausen/aut-0093|aut-0093]] | ||
|57 | |57 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 952: | Zeile 985: | ||
|[[Autenhausen/aut-0094|aut-0094]] | |[[Autenhausen/aut-0094|aut-0094]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Steinrest, keine Inschrift mehr erkennbar | |Steinrest, keine Inschrift mehr erkennbar | ||
| Zeile 962: | Zeile 995: | ||
|[[Autenhausen/aut-0095|aut-0095]] | |[[Autenhausen/aut-0095|aut-0095]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Pessle | |Pessle, Ehefrau des Jehuda haLewi | ||
| - | | - | ||
| - | | - | ||
| Zeile 971: | Zeile 1.004: | ||
|[[Autenhausen/aut-0096|aut-0096]] | |[[Autenhausen/aut-0096|aut-0096]] | ||
|55 | |55 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
| Zeile 980: | Zeile 1.013: | ||
|[[Autenhausen/aut-0097|aut-0097]] | |[[Autenhausen/aut-0097|aut-0097]] | ||
|54 | |54 | ||
| | |SfM + Foto | ||
|Einzelgrab | |Einzelgrab | ||
| - | | - | ||
|Wolf Joseph | |Wolf Joseph Binjamin Stern | ||
|1868 | |1868 | ||
| - | | - | ||
| Zeile 989: | Zeile 1.022: | ||
|[[Autenhausen/aut-0098|aut-0098]] | |[[Autenhausen/aut-0098|aut-0098]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Fragment an der Friedhofsmauer | |Fragment an der Friedhofsmauer | ||
| Zeile 998: | Zeile 1.031: | ||
|[[Autenhausen/aut-0099|aut-0099]] | |[[Autenhausen/aut-0099|aut-0099]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Fragment an der Friedhofsmauer | |Fragment an der Friedhofsmauer | ||
| Zeile 1.007: | Zeile 1.040: | ||
|[[Autenhausen/aut-0100|aut-0100]] | |[[Autenhausen/aut-0100|aut-0100]] | ||
|o. Nr. | |o. Nr. | ||
| | |SfM + Foto | ||
| - | | - | ||
|Fragment an der Friedhofsmauer | |Fragment an der Friedhofsmauer | ||
Aktuelle Version vom 3. Dezember 2025, 10:10 Uhr
| Jüdischer Friedhof Aufseß | |
| Ist-Zustand | |
| Bundesland | Bayern |
| Regierungsbezirk | Oberfranken |
| Landkreis | Coburg |
| Kommune | Seßlach |
| Lage | ca. 300m südöstlich von Autenhausen
Lat: 50.234945726685595 Long: 10.786210023641168 |
| Fläche | ca. 3.700 m² |
| Zustand | Gepflegt (2025) |
| Grabsteine vorhanden | 100 (2025) |
| Schändung | 1929, 1933-1945 |
| Adresse | - |
| Anfahrt | Erreichbar über Feldweg, Abzweig von Lindenstraße |
| In Besitz von | Landesverband der Israelitischen Kultusgemeinden in Bayern |
| Gepflegt durch | Privatperson im Auftrag des Landesverbandes |
| Historische Grunddaten | |
| Eingerichtet | 1832/33 |
| Belegt seit | 1835 (Nachweis erster lesbarer Grabstein) |
| Belegt bis | 1917 |
| Belegt bis (Details) | Seligmann Gutmann, gest. 1917 |
| Belegt durch | Überwiegend Gemeinde Autenhausen, vereinzelt Coburg |
| Ältester lesbarer Stein | Samuel Schmu'el Stern, gest. 1834 |
| Jüngster lesbarer Stein | Seligmann Gutmann, gest. 1917 |
| Friedhofsplan | |
Autenhausen wurde bereits 956 erstmals urkundlich erwähnt, die erste Ansiedlung dürfte jedoch schon im 8. Jahrhundert gewesen sein. Das Dorf mit seinen knapp 280 Einwohnerinnen und Einwohnern liegt im Norden des Bundeslands Bayern an der Grenze zu Thüringen. Autenhausen ist seit 1978 ein Stadtteil von Seßlach im Landkreis Coburg in Oberfranken.
Jüdischer Friedhof Autenhausen
Der jüdische Friedhof liegt ca. 300m südöstlich des Dorfes Autenhausen. Laut Quellen wurde er 1832/33 begründet. 1874 bis 1876 wurde er auf die dreifache Fläche vergrößert und massiv ummauert, zuvor hatte er nur die heute nördliche Hälfte umfasst. 1929/32 wurde die Friedhofsfläche erneut reduziert auf die heutige Fläche von ca. 3.700 m².
Der älteste heute lesbare Grabstein (Samuel Schmuel Stern) stammt aus dem Jahr 1835. Die letzte Person (Seligmann Gutmann) wurde im Jahr 1917 beigesetzt. Heute sind 94 Grabsteine und 6 Fragmente bzw. steinerne Strukturen im Boden erhalten.
Der Begräbnisplatz wurde nicht stringent chronologisch belegt. Bestattet wurde in Einzelgräbern. Die dort Beerdigten stammten fast alle aus Autenhausen. Nur wenige dort Begrabene kamen aus Coburg.
In Autenhausen sind die Vorderseiten und manchmal auch die Rückseiten und Seiten mit Inschriften versehen. Die Inschriften sind mehrheitlich auf Hebräisch geschrieben, gelegentlich sind zusätzlich deutsche Inschriften zu finden.
Die Lesbarkeit der Grabsteine variiert mit deren Alter und Verwitterungsgrad, aber auch mit ihrem Material. Wie in Oberfranken üblich, wurde bis ins 20. Jahrhundert vor allem der regional verfügbare Sandstein für die Grabsteine verwendet. Heute sind 82 Grabsteine vollständig oder nahezu vollständig lesbar.
Verdient gemacht um die Sichtbarmachung, Erforschung und Betreuung des Friedhofs hat sich das Team „JA Jüdisches Autenhausen 1667-1923“ bestehend aus Manuel Gruber, Andreas Gsänger, Dr. Hubertus Habel, Carsten Höllein, Manfred Kellner, Andreas Morgenroth, Gaby Schuller, Josef Starkl und Stephanie Voit. Für ihre kenntnisreiche ehrenamtliche Arbeit seit vielen Jahren gilt ihnen herzlicher Dank.
Quellen und Literatur
Hilfreich für die Dokumentation ist die Einbindung von historischen Quellen. Für die Dokumentation des Jüdischen Friedhofs Autenhausen wurden von Dr. Hubertus Habel und Gaby Schuller mehrere Quellen in ein Register überführt. Der älteste Eintrag stammt aus dem Jahr 1812.
Eine Besonderheit, die auch aus der guten Quellenlage über die jüdische Gemeinschaft in Autenhausen resultiert, ist die ungewöhnlich hohe Anzahl an Varianten bei Personennamen. Bei der Dokumentation des Jüdischen Friedhofs wurden die Namensvarianten von den Projektbearbeiterinnen und -bearbeitern berücksichtigt und abgebildet.
Des weiteren wurden die folgende Literatur und weitere Quellen herangezogen:
- Dokumentation des Friedhofs Autenhausen im MediaWiki für das Projekt Jüdische Friedhöfe in Franken.
- Klaus Guth, Jüdische Landgemeinden in Oberfranken (1800-1942). Ein historisch-topographisches Handbuch, 1988, S. 103-109.
- Alemannia Judaica, Autenhausen Jüdischer Friedhof. (zuletzt eingesehen am 06.10.2025)
- Recherchen der Arbeitsgruppe „JA Jüdisches Autenhausen 1667-1923“.
- Hubertus Habel, "Haus der Ewigkeit" von Autenhausen (Infopult am Friedhof), Autenhausen 2023.
- Hubertus Habel, "Haus der Ewigkeit": Sterben und Begräbnis am "Bet Olam" (Ausstellung JA Jüdisches Autenhausen 1667 - 1923, Rollup 5), Autenhausen 2023.
Anmerkung zur folgenden Tabelle
Die Nummerierung der Tabelle (Spalte 1 LfD-Nummer, bzw. die Nummern "aut-xxxx") entspricht der Nummerierung, wie sie vom Bayerischen Landesamt für Denkmalpflege bei der Vermessung des Friedhofs für alle vorhandenen Steine und Steinreste vergeben wurde. Zwei steinerne Strukturen im Boden wurden nach der Vermessung durch das Landesamt entdeckt. Ihnen wurden, orientiert an der bestehenden Nummerierung, die Nummern aut-0001a und aut-0028a zugewiesen.
Die Umzeichnung (10/2025) wurde auf der Grundlage des Plans des Bayerischen Landesamt für Denkmalpflege erstellt und anhand der Erkenntnisse der Erforschung des Friedhofs im Rahmen dieses Projektes ergänzt.
Für Autenhausen ist kein historischer Belegungsplan überliefert, jedoch weisen die Steine großteils eine Nummerierung auf. Diese wird in Spalte 2 der Tabelle („Alte Zählung“) der Nummerierung des Landesamtes zugeordnet. Wann genau diese Nummerierung an den Steinen angebracht wurde, ist nicht überliefert. Vereinzelt ist die alte Nummerierung auf den Steinen nicht mehr zu sehen, soweit möglich wurde sie anhand der umgebenden Steine ermittelt und zugeordnet.
Grabsteine
| LfD-Nummer | Alte Zählung | Bild- material | Grabtyp | Inschrift/Übers. | Name | Sterbe-jahr | Weitere Infos |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| aut-0001 | 78 | SfM + Foto | - | Keine Inschrift erkennbar | - | - | - |
| aut-0001a | 77 | Foto | - | Steinerne Struktur im Boden, keine Inschrift erkennbar | - | - | - |
| aut-0002 | 76 | SfM + Foto | Einzelgrab | Inschrift kaum lesbar | Eva Friedmann, geb. Rau(h) | 1884 | - |
| aut-0003 | 75 | SfM + Foto | - | Inschrift teilweise lesbar | Abraham Hellmann | 1883 | - |
| aut-0004 | 74 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Jakob Gutmann | 1883 | - |
| aut-0005 | 73 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Moses Mosche Strauß | 1880 | - |
| aut-0006 | 72 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Juda Jehuda Hellmann | 1879 | - |
| aut-0007 | 71 | SfM + Foto | - | Inschrift kaum lesbar | - | - | - |
| aut-0008 | 70 | SfM + Foto | Einzelgrab | Inschrift kaum lesbar | Mosche | - | - |
| aut-0009 | 69 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Pauline Bunle Friedmann, geb. Freund | 1879 | - |
| aut-0010 | 68 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Meier Samuel Friedmann | 1878 | - |
| aut-0011 | 11 | SfM + Foto | - | Keine Inschrift erkennbar | - | - | - |
| aut-0012 | 10 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Moses Mosche Friedmann | 1855 | - |
| aut-0013 | 9 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Hinna Freund | 1855 | - |
| aut-0014 | o. Nr. | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Babette Beile Freund, geb. Hellmann | 1853 | - |
| aut-0015 | 8 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Beile, Tochter des Awraham haLewi | 1873 | - |
| aut-0016 | 7 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Elkala Elkle Freund | 1853 | - |
| aut-0017 | 16 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Elieser, Sohn des Torakundigen Ja'akow | - | - |
| aut-0018 | 6 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Heß Samuel Chiskija Friedmann | 1852 | - |
| aut-0019 | 5 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Jedda Jette Stern, geb. Aufseß | 1851 | - |
| aut-0020 | 4 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Jedda Jitle Gutmann, geb. Bamberger | 1851 | - |
| aut-0021 | 3 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Maier Friedmann | 1850 | - |
| aut-0022 | 2 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Heß Hirsch Mannes Naftali Strauß | 1848 | - |
| aut-0023 | 1 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Heß Löw Chiskija Friedmann | 1848 | - |
| aut-0024 | 86 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Esther Friedmann, geb. Wertheimer | 1901 | - |
| aut-0025 | 85 | SfM + Foto | Einzelgrab | Nur noch deutsche Inschrift auf Rückseite vorhanden | Moses Friedmann | 1901 | - |
| aut-0026 | 84 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Sara Friedmann | 1899 | - |
| aut-0027 | 83 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Eva Chawa Friedmann | 1892 | - |
| aut-0028 | 81 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Jehuda, Sohn des Simcha S"T [Jehuda St(ern)?] | 1846 | - |
| aut-0028a | 80 | Foto | - | Steinerne Struktur im Boden, keine Inschrift erkennbar | - | - | - |
| aut-0029 | 79 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | David Schloß | 1886 | - |
| aut-0030 | o. Nr. | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Bella Beile Strauß | 1891 | - |
| aut-0031 | 22 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Fradel | - | - |
| aut-0032 | 21 | SfM + Foto | - | Fast keine Inschrift erkennbar | - | - | - |
| aut-0033 | 20 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Samuel Schmu'el Stern | 1834 | - |
| aut-0034 | 19 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Samuel Maier Freund | 1835 | - |
| aut-0035 | 18 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Karoline Kele Freund | 1836 | - |
| aut-0036 | 17 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Rosina Reis Ehrenreich | 1836 | - |
| aut-0037 | o. Nr. | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Lazarus Jakob Ehrenreich | 1839 | - |
| aut-0038 | 15 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Jetta Jetka Jetha Stern,geb. Scholi | 1836 | - |
| aut-0039 | 14 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Jakob Meyer Freund | 1837 | - |
| aut-0040 | 13 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Samuel Heß Schmu'el Friedmann | 1837 | - |
| aut-0041 | 12 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Löb Löw Jehuda Friedmann | 1838 | - |
| aut-0042 | 95 | SfM + Foto | Einzelgrab | Schrifttafel fehlt | Pfeufer Gutmann | 1914 | - |
| aut-0043 | o. Nr. | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Seligmann Jitzchak Gutmann | 1917 | - |
| aut-0044 | o. Nr. | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Mina Gutmann, geb. Friedmann | 1913 | - |
| aut-0045 | o. Nr. | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Pfeufer Nathan Gutmann | 1912 | - |
| aut-0046 | 91 | SfM + Foto | Einzelgrab | Schrifttafel fehlt | Betty Strauß, geb. Bachmann | 1910 | - |
| aut-0047 | 90 | SfM + Foto | Einzelgrab | Schrifttafel fehlt | Minna Mina Friedmann, geb. Stern | 1909 | - |
| aut-0048 | 89 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Samuel Kaufmann | 1907 | - |
| aut-0049 | 88 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Amalia Friedmann | 1906 | - |
| aut-0050 | 87 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Babette Gutmann, geb. Rau(h) | 1904 | - |
| aut-0051 | 31 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Charlotte Simon, geb. Lippmann | 1838 | - |
| aut-0052 | 30 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Mariana Marianna Maria Anna Moses Gutmann, geb. Ehrmann | 1839 | - |
| aut-0053 | 29 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Aron Aaron Pfeufer Gutmann | 1840 | - |
| aut-0054 | 28 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Samuel Jakob Freund | 1841 | - |
| aut-0055 | 27 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Baierlein Moses Freund | 1843 | - |
| aut-0056 | 26 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Mannes Menachem Strauß | 1844 | - |
| aut-0057 | 25 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Ella Schüler, geb. Bärlein Moses | 1846 | - |
| aut-0058 | 24 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Jacobina Jochet Strauß | 1847 | - |
| aut-0059 | 23 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Clara Klehrle Friedmann, geb. Rosenberg | 1847 | - |
| aut-0060 | 41 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Regina Strauß | 1876 | - |
| aut-0061 | 40 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Judas Aron Gutmann | 1864 | - |
| aut-0062 | 39 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Lazarus Gutmann | 1864 | - |
| aut-0063 | 38 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Carolina Chaffa Stern, geb. Mannheimer | 1863 | - |
| aut-0064 | 37 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Mayer Meier Stern | 1863 | - |
| aut-0065 | 36 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Nathan Ehrenreich | 1862 | - |
| aut-0066 | 35 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Amalia Maila Hellmann | 1861 | - |
| aut-0067 | 34 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Regina Gutmann, geb. Stern | 1860 | - |
| aut-0068 | 33 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Mathilda Madel Stern, geb. Gunzenhäuser | 1859 | - |
| aut-0069 | 32 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Zirla Gutmann, geb. Meininger | 1856 | - |
| aut-0070 | o. Nr. | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Jehuda, Sohn des [Aharon] G[u]tmann | - | - |
| aut-0071 | 53 | SfM + Foto | - | Inschrift kaum lesbar | - | - | - |
| aut-0072 | 52 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Elise Ella Friedmann, geb. Heßlein | 1867 | - |
| aut-0073 | 51 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Esther Friedmann | 1867 | - |
| aut-0074 | 50 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Schela Schönle Stern | 1867 | - |
| aut-0075 | 49 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Babette Beile Freund | 1866 | - |
| aut-0076 | 48 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Meier Maier Freund | 1866 | - |
| aut-0077 | 47 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Judas Peretz Jehuda Friedmann | 1866 | - |
| aut-0078 | 46 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Sophia Sprintz Friedmann, geb. Hofmann | 1865 | - |
| aut-0079 | 45 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Johanna Chana Hellmann | 1865 | - |
| aut-0080 | 44 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Baruch Abraham Hellmann | 1865 | - |
| aut-0081 | 43 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Regina Keile Freund, geb. Klein | 1864 | - |
| aut-0082 | 42 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Hirsch Naftali Stern | 1864 | - |
| aut-0083 | 67 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Manes Emanuel Manasse Strauß | 1876 | - |
| aut-0084 | 66 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Samuel Friedmann | 1874 | - |
| aut-0085 | 65 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Heß Strauß | 1874 | - |
| aut-0086 | 64 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Fanny Gutmann, geb. Stern | 1873 | - |
| aut-0087 | 63 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Julius Peretz Jehuda Gutmann | 1872 | - |
| aut-0088 | 62 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Löb Arje Gutmann | 1871 | - |
| aut-0089 | 61 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Feist Freund | 1871 | - |
| aut-0090 | 60 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Simon Simcha Gutmann | 1870 | |
| aut-0091 | 59 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Babette Pessle Hellmann, geb. Schloss | 1870 | - |
| aut-0092 | 58 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Regina Rachel Gutmann | 1869 | - |
| aut-0093 | 57 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Regina Reich Strauß | 1869 | - |
| aut-0094 | o. Nr. | SfM + Foto | - | Steinrest, keine Inschrift mehr erkennbar | - | - | - |
| aut-0095 | o. Nr. | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Pessle, Ehefrau des Jehuda haLewi | - | - |
| aut-0096 | 55 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Löb Hirsch Jehuda Tzwi Gunzenhäuser | 1868 | - |
| aut-0097 | 54 | SfM + Foto | Einzelgrab | - | Wolf Joseph Binjamin Stern | 1868 | - |
| aut-0098 | o. Nr. | SfM + Foto | - | Fragment an der Friedhofsmauer | - | - | - |
| aut-0099 | o. Nr. | SfM + Foto | - | Fragment an der Friedhofsmauer | - | - | - |
| aut-0100 | o. Nr. | SfM + Foto | - | Fragment an der Friedhofsmauer | - | - | - |
